بررسی ویژگی های کمی و کیفی عطرهای طبیعی استخراج شده به روش های مختلف از گیاه rosa damascena mill. و اسانس و عصاره گیاهrheum ribes l. از منطقه کاشان

اهمیت استفاده از گیاهان در صنایع غذایی و به خصوص دارویی، بر کسی پوشیده نیست. در کنار این صنایع، صنعت عطر و ادکلن نیز یکی از پر رونق ترین شاخه های مورد توجه و از نظر اقتصادی سود آور محسوب می شود که گیاهان معطر نقشی مهم در آن ایفا می کنند. یکی از اجزاء بسیار مهم طبیعی به کار رفته در عطرها، مشتقات گل محمدی rosa damascene mill. می باشد که منطقه کاشان، پیشینه تاریخی مهمی در تولید عطر طبیعی از این گونه را داراست. متاسفانه علی رغم وجود سوابق تاریخی در مورد این گونه ارزشمند تا کنون تحقیقات کاربردی ارزشمندی در منابع علمی در مورد این گیاه ارائه نشده است. بنابراین با توجه به ارزش اقتصادی و کاربرد فراوان اسانس گل محمدی در صنایع داروسازی، عطر سازی و غذایی، در این تحقیق، اثر پارامترهای مختلف شامل زمان و دمای نگه داری پس از چیدن گل ها و همچنین اثر دوره گل دهی بر کیفیت اسانس از نظر خواص شیمیایی و فیزیکی بررسی شد. نتایج نشان داد که تمامی پارامترها بر کیفیت و کمیت اجزاء اسانس استخراج شده تاثیر به سزایی دارند اما انتخاب بهترین پارامترها کاملا وابسته به نوع کاربرد اسانس و خاصیت مورد انتظار خواهد بود. در این تحقیق، همچنین مشتقا ت روغنی استخراج شده، شامل کانکریت پنتانی و هگزانی و روغن آبسلود، با اسانس استخراج شده از طریق تقطیر با بخار آب مورد مقایسه کمی و کیفی قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل از آنالیز اجزاء اسانس با استفاده از تکنیک gc-ms، در استخراج توسط حلال (کانکریت ها) درصد بالاتری از هیدرو کربن های آلیفاتیک و الکل نسبت به روش تقطیر، استخراج شده اند و گروه های استری و کربونیل کمتری در کانکریت ها ظاهر شده اند. از طرف دیگر، اندام های مختلف گیاهl. rheum ribes از منطقه قمصر کاشان، به دلیل فراوانی رویش و کاربرد غذایی و دارویی فراوان در منطقه از یک طرف و عدم وجود گزارش های معتبر علمی از طرف دیگر، از نظر میزان فعالیت بیولوژیکی، به منظور ردیابی اثرات دارویی، مورد آنالیز قرار گرفت؛ انجام آزمون های غربالگری از نظر تعیین حضور انواع متابولیت های ثانویه موجود در گیاه، عدم حضور آلکالوئید ها و حضور مقادیر زیادی از فلاونوئید و آنتراکینون ها را در گیاه تأیید نمود. فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره های آبی و متانولی و اسانس اندام های مختلف گیاه با استفاده از تعیین میزان مهار رادیکال آزاد و توانایی مهار اکسایش لیپید ارزیابی شد. همچنین میزان ترکیبات فنلی موجود در عصاره ها با روش فولین - سیکالتیو اندازه گیری شد، نتایج مطالعه حاضر نشان داد که عصاره های این گیاه به خصوص عصاره متانولی دارای خواص آنتی اکسیدانی نسبتا بالایی می باشند. نتایج آزمون های ضدمیکروبی، وجود اثرات ضعیف ضدمیکروبی را برای برخی عصاره ها نشان می دهد. همچنین بررسی میزان سمیت سلولی به روش میگوی آب شور وجود اثرات سمیت سلولی را در گیاه تایید نمی کند. کلمات کلیدی: گل محمدی، ریواس، روغن اسانسی، اثر دما، اثر زمان، اثر دوره برداشت، خواص فیزیکوشیمیایی، کانکریت، آبسلود، فعالیت آنتی اکسیدانی، فعالیت ضد میکروبی، سمیت سلولی